Vượt Lên Trật Tự: 12 Quy Tắc Cho Cuộc Sống của tác giả Jordan Peterson thuộc bộ sưu tập “Hiểu người hiểu ta, không đánh trận nào cũng thắng” mà Trâm hợp tác quảng bá với vai trò đại sứ văn hoá đọc cùng Saigon Books.
Bộ sưu tập “Hiểu người hiểu ta, không đánh trận nào cũng thắng” cũng đã được Trâm đưa lên kệ Tiệm yêu sách.
Cuốn sách này cũng đã gợi cảm hứng cho Trâm thu âm tập podcast Sách & Sống thứ 72 mang tên “Khi nào nên vượt lên trật tự cũ?“. Trâm thu âm tập podcast này vào một đêm giáp Tết, vào một trong những ngày cuối năm, lúc mình chuẩn bị đón một năm mới.
Vào những dịp cuối năm, mình thường sẽ muốn thu xếp lại cuộc sống, sao cho qua cột mốc này sẽ trơn tru hơn, xuôi thuận hơn. Vì lẽ đó, Trâm mới nghĩ đến đề tài này: khi nào mình nên vượt lên trật tự cũ để có trật tự mới?
Trong cuốn sách Vượt Lên Trật Tự, Jordan Peterson viết chính xác là về chủ đề Trâm đang băn khoăn (hay nói cách khác, nhờ cuốn sách mà Trâm nghĩ nhiều đến câu hỏi trên). Để trả lời cho câu hỏi lớn ấy, tác giả Peterson đã viết nguyên một cuốn sách. Cho nên, bạn cũng nên tự mình thưởng thức cuốn sách này để có đáp án cho riêng mình.
Cá nhân Trâm cũng đã có đáp án sơ bộ. Mình nên vượt lên cái trật tự cũ để sáng tạo nên một cái trật tự mới khi mình nhận ra rằng trật tự cũ đã lỗi thời, không còn phù hợp với những điều tốt đẹp hơn, những điều quan trọng hơn. Đó có thể là một quy tắc đạo đức nào đó hay còn gọi là “lằn ranh đỏ” mà mình cho là không thể vượt qua. Đó cũng có thể là bất kỳ một thứ gì mà mình cảm thấy thuộc về đại cục, thuộc về một điều quan trọng hơn bối cảnh hiện tại.
Trâm có cho mình đáp án này cũng một phần vì gần đây có một bạn phóng viên phỏng vấn Trâm với tư cách là một người sáng tạo nội dung, một podcaster, yêu cầu Trâm gợi ý tựa sách nên đọc cho năm mới 2025 này. Bạn hỏi rằng, có một “cuốn sách biểu tượng” nào của năm nay mà Trâm muốn giới thiệu cho tất cả mọi người hay không?
Trâm mới trả lời, rất khó để nêu tên một cuốn sách duy nhất. Làm sao có một cuốn sách nào phù hợp được cho tất cả mọi người ở một thời điểm nhất định? Một cuốn sách có thể phù hợp cho nhiều người chứ không thể nào cho tất cả mọi người.
Rốt cuộc, câu trả lời của Trâm là, Trâm sẽ giới thiệu những tựa sách thuộc về hai khía cạnh.
Khía cạnh đầu tiên là những cuốn sách về tâm lý học để giúp mọi người xoa dịu và vượt qua những nỗi bất an của bối cảnh nhiều thay đổi ở hiện tại. Thị trường việc làm thay đổi, nhu cầu thị trường thay đổi, công việc kinh doanh khó khăn, kinh tế khó khăn, những công cụ cũ nó lỗi thời, những công cụ mới phát triển nhanh với tốc độ chóng mặt…
Khi ấy, chúng ta rất dễ rơi vào trạng thái hoang mang, bất an. “Bây giờ tôi phải làm như thế nào để thích nghi? Tôi phải học cái gì? Tôi phải trang bị cho mình những kỹ năng nào? Tôi phải trang bị thêm cho mình những kiến thức nào? Tôi phải học ở đâu? Tôi phải học ai? Tôi phải sử dụng công cụ gì?…”. Những cuốn sách về tâm lý học giúp mình thấu hiểu bản thân, thấu hiểu người khác, và quan trọng nhất là xoa dịu để nỗi bất an không lấn chiếm lý trí, giữ cho mình sự tỉnh táo để ra những quyết định sáng suốt.
Khía cạnh thứ hai là những tựa sách về vun bồi nỗ lực phát triển bản thân để truyền cảm hứng cho mình thêm tin tưởng vào một cái tương lai tươi sáng hơn, giúp mình ra những hành động phù hợp hơn với cái bối cảnh của cá nhân mình.
Trâm không nghĩ rằng có một cái cuốn sách duy nhất nào giải quyết được cả hai cái khía cạnh này. Tuy nhiên, Trâm muốn nêu một số tựa sách mà cá nhân Trâm đang thưởng thức trong những ngày đầu năm này. Và đó chính là cuốn sách Vượt Lên Trật Tự của Jordan Peterson cùng một số cuốn khác như: Chatter – Trò Chuyện Với Chính Mình của tác giả Ethan Kross, Lost Connections – Mất Kết Nối của tác giả Johann Hari.
Việc nhận được một số câu hỏi phỏng vấn từ bạn phóng viên Znews cũng khiến Trâm nghĩ về cái kế hoạch cho năm mới của mình. Trật tự mới mình muốn hướng đến nó là cái gì? Cái trật tự cũ mà mình đang duy trì có ổn hay không, có tối ưu hay không? Đó cũng là một phần lý do nữa mà Trâm thu âm tập podcast ngày hôm nay.
Khi ngồi xuống để thu xếp lại trật tự cuộc sống của mình, Trâm mới nhận ra rằng vào năm 2025 sắp tới, Trâm sẽ có rất nhiều những kế hoạch mới, dự án mới, hoạt động mới mang tính chất khác hẳn so với năm 2024. Cho nên, Trâm phải cân nhắc xem với cái trật tự mới này thì mình cần phải làm gì để thay đổi trật tự cũ, để mình vẫn giữ được những lợi thế, những thế mạnh của trật tự cũ, nhưng vẫn chuyển tiếp được qua trật tự mới một cách xuôi thuận hơn.
Thế là, Trâm nghĩ về podcast Sách & Sống – đứa con tinh thần mà Trâm đã tạo ra từ hồi tháng 9/2023, đến bây giờ là tháng 1/2025, đã được gần một tuổi rưỡi. Trâm đã đi đến tập ngày hôm nay là tập thứ 72 mà chưa từng bỏ sót một tuần nào. Đều đặn hằng tuần, cứ vào lúc 6 giờ tối thứ 6 là podcast Sách & Sống lại lên sóng Spotify, Apple Podcasts, Fonos, Olli Maika và nhiều nền tảng podcast khác. Nhìn lại hành trình hơn một năm qua, Trâm cảm thấy rất tự hào vì đứa con của mình được mình vun bồi, chăm bẵm rất kỹ càng.
Ở bối cảnh mới năm 2025, khi nhiều hoạt động và dự án khác chen vào cuộc sống, hứa hẹn sẽ đem đến cho Trâm một năm 2025 rất nhộn nhịp, sôi động, mới mẻ. Và đây chính là một trật tự rất mới mẻ với Trâm.
Với tần suất công việc dự kiến, việc Trâm duy trì podcast sách và sống với tần suất mỗi tuần một tập trở nên rất áp lực, đặc biệt là khi mình luôn muốn đảm bảo có được chất lượng và mức năng lượng tốt nhất cho người nghe.
Trâm luôn mong muốn podcast Sách & Sống trở thành một nguồn cảm hứng tích cực cho tất cả mọi người. Đây là một không gian để chia sẻ những điều thú vị, những cuốn sách hay và những câu chuyện ý nghĩa. Trâm không muốn podcast trở thành một gánh nặng hay một áp lực đối với cá nhân mình.
Vì vậy, trong thời gian tới, Trâm sẽ giảm tần suất phát sóng podcast. Thay vì mỗi tuần một tập, có thể sẽ là hai tuần hoặc ba tuần một tập. Trâm hy vọng bạn sẽ thông cảm và ủng hộ quyết định này của Trâm!
Trâm cũng muốn chia sẻ về những dự định sắp tới. Trong đầu năm nay, Trâm sẽ tập trung hoàn thành ba cuốn sách: Vượt Lên Trật Tự của Jordan Peterson, Chatter – Trò Chuyện Với Chính Mình của tác giả Ethan Kross và Lost Connections – Mất Kết Nối của tác giả Johann Hari.
Rất mong bạn sẽ cùng Trâm thưởng thức và chia sẻ cảm nhận về những cuốn sách này, và biết đâu chúng ta sẽ có cơ hội được “gặp lại” nhau trong những dự án mới mẻ và thú vị sắp tới!
Để kết thúc bài viết này, Trâm xin được trích dẫn 2 đoạn trích mà Trâm rất thích từ cuốn sách Vượt Lên Trật Tự.
Thông điệp đầu tiên chính là thông điệp về tầm quan trọng của việc giao tiếp và tương tác với người khác:
“Con người cần giao tiếp liên tục với người khác để giữ sự ngăn nắp, trật tự trong tâm trí mình. Chúng ta cần tư duy để giải quyết mọi việc, và tư duy của chúng ta lại cần đến việc nói chuyện để có thể hoạt động tốt.
Chúng ta cần nói chuyện về quá khứ để có thể phân biệt đâu là những mối quan tâm vụn vặt bị thổi phòng đến mức choán hết tâm trí mình và đâu là những điều thật sự quan trọng.
Chúng ta còn cần nói về bản chất của hiện tại và kế hoạch cho tương lai để biết được mình đang ở đâu, mình sẽ đi về đâu cũng như tại sao mình lại muốn đi về hướng đó.
Chúng ta cần trình bày rõ ràng những chiến lược và chiến thuật của mình để người khác đánh giá và cải thiện chúng cho hiệu quả, chắc chắn hơn.
Chúng ta cũng cần lắng nghe lời nói của chính bản thân mình để có thể sắp xếp phản ứng cơ thể, động lực và cảm xúc vốn còn ngổn ngang thành một điều gì đó trật tự và mạch lạc hơn. Hơn nữa, nó còn giúp ta buông bỏ những mối quan tâm phi lý và bị thổi phòng quá mức.
Nói tóm lại, ta cần phải nói để có thể nhớ những điều cần phải nhớ, và để quên những điều cần phải quên.”
Thông điệp thứ hai là về hành trình làm điều mình yêu thích sẽ giúp thay đổi con người:
Bạn không thể chọn điều mình yêu thích, mà nó sẽ chọn bạn. Đó là những gì hiện ra trong bóng tối khiến bạn thấy đời mình đáng sống và đưa bạn bước đi trên con đường tìm kiếm ý nghĩa cuộc đời mình. Đây là cuộc hành trình đầy nguy hiểm nhưng cũng là chuyến phiêu lưu đầy lý thú.
Khi bạn theo đuổi một người mình yêu thương yêu thì dù bạn có thành công hay không, con người bạn cũng hoàn toàn thay đổi sau đó. Điều tương tự cũng xảy ra khi bạn làm bất kỳ điều gì khác. Trong tất cả những trường hợp như vậy, bạn đều có những trải nghiệm mới mẻ.
Đôi lúc là những ký ức đau buồn và đôi lúc lại là những giây phút tuyệt vời nhất trong đời bạn. Dù gì đi nữa, những trải nghiệm ấy đều mang lại ý nghĩa sâu sắc.
Đó là một phần của thế giới tìm năng mà gọi bạn trải nghiệm sự sống và thay đổi bạn mãi mãi.
Nếu mà nói về điều mình yêu thích thì có lẽ đối với Trâm chính là thưởng thức sách và thưởng thức cuộc sống. Mong rằng nguồn cảm hứng từ cuốn sách Vượt Lên Trật Tự của Jordan Peterson cũng như những tựa sách khác mà Trâm gợi ý cũng sẽ truyền cảm hứng cho bạn thưởng thức chúng.
Hoặc chí ít, nếu những thông điệp trên gợi bạn nhớ đến một cuốn sách nào đó bạn đang muốn đọc hoặc nghe, thì hãy lấy cuốn sách ra khỏi kệ và lật giở những trang sách còn đang dang dở, hoặc đeo tai nghe vào để nghe sách nói, để tiếp tục cùng Trâm thưởng thức sách và thưởng thức cuộc sống này!
